انواع روش‌های بتن ریزی را بشناسید
بتن ریزی در اجرای سازه های مختلف باید با دقت زیادی انجام شود. روش های بتن ریزی در مقاومت و دوام بتن تاثیر زیادی دارد. به همین منظور برای هر سازه ای باید از یک روش خاص بتن ریزی استفاده کرد. برای آشنایی بیشتر با انواع روش های بتن ریزی با ادامه مقاله با ما همراه باشید.
متین رستمی منش روش‌های بتن ریزی در مقاومت و دوام نهایی بتن بسیار موثر است. اگر بتن‌ریزی به‌درستی انجام نگیرد، یکنواختی حاصل از طرح اختلاط بتن کاملا برهم می‌خورد. در نتیجه بتن به‌صورت یکنواخت در بخش‌های مختلف قالب توزیع نمی‌شود. مجموعه این اتفاقات باعث می‌شوند که محصول نهایی با خصوصیات مکانیکی ایده‌آل فاصله زیادی داشته باشد. شرایط پروژه و هدف بتن‌ریزی ایجاب می‌کند که از روش‌های خاصی برای این منظور استفاده کنید. در این مطلب قصد داریم به معرفی انواع بتن‌ریزی در پروژه‌های عمرانی مختلف بپردازیم. دعوت می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
سفارش و خرید: جک سقفی
انواع روش های بتن ریزی
ارتفاع بتن‌ریزی، فاصله محل اختلاط مواد اولیه تا بتن‌ریزی، نوع قالب بتن و آرماتوربندی در موقعیت پروژه از جمله عوامل مهمی هستند که برای انتخاب بین روش‌های بتن ریزی باید مد نظر قرار گیرند. در تمام روش‌ها لازم است که سرعت بتن ریزی از ابتدا تا انتها، یکنواخت باقی بماند. در غیر این صورت ممکن است یکپارچگی ساختار بتن برهم بخورد. در همین راستا انواع بتن ریزی را می‌توان در گروه‌های زیر طبقه‌بندی کرد:
۱. بتن ریزی با چرخ دستی یا دامپر (سنتی)
اگر قصد بتن ریزی در یک پروژه غیرسازه ای با حجم محدود را دارید، می‌توانید از روش سنتی استفاده کنید. در مقیاس کمی برای هربار بتن ریزی به روش سنتی، حجم بتن باید کمتر از ۳۰۰ لیتر باشد. همچنین حداکثر فاصله محل اختلاط مواد اولیه تا بتن ریزی در پروژه نیز در صورت استفاده از فرغون یا دامپر به ترتیب باید ۶۰ یا ۱۲۰ متر باشد.
صفر تا صد عملیات بتن ریزی به روش سنتی توسط نیروی انسانی انجام می‌شود. به‌همین دلیل لازم است که مسیر مناسبی برای انتقال بتن از محل اختلاط تا بتن ریزی در نظر گرفته شود. معمولا از فرغون یا دامپر (نوعی ماشین حمل مصالح) برای جابجایی بتن در این حالت استفاده می‌شود. بتن ریزی نیز با استفاده از بیل یا بیلچه صورت می‌گیرد.
۲. بتن ریزی با شوت (ناوه شیب دار)
یکی از انواع بتن ریزی که معمولا در اجرای فونداسیون ساختمان‌ها یا کف سازی جاده‌ها و پیاده‌راه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از ناوه یا شوت است. ناوه یا شوت یک سطح شیب دار با زاویه مشخص نسبت به افق است. سطح مقطع ناوه معمولا شبیه نیم دایره است تا حرکت بتن درون آن راحت‌تر صورت بگیرد. برای ساخت شوت نیز معمولا از ورق فلزی یا پلاستیکی استفاده می‌شود. حتما باید درز ورق‌ها آب‌بندی شود تا هنگام بتن‌ریزی شاهد نشتی نباشید.
معمولا شوت با زاویه مشخص نسبت به سطح زمین و با فاصله کمی از آن در محل بتن ریزی قرار می‌گیرد. سپس بتن از دهانه بالایی آن ریخته شده و با سرعت یکنواخت به سمت دهانه پایین به حرکت در می‌آید. پس از بتن ریزی در سطح پروژه، کارگران باید با استفاده از بیل، بتن را به‌صورت یکنواخت پخش کنند تا سطح تراز به دست بیاید.
مطلب مرتبط: انواع روش‌های کیورینگ یا عمل آوری بتن
۳. بتن ریزی شاتکریت
شاتکریت، یکی دیگر از انواع روش‌های بتن ریزی است که معمولا برای ترمیم و مقاوم‌سازی سازه‌های بتنی یا اجرای دیوار بتنی استفاده می‌شود. در این روش بتن با استفاده از یک پمپ با فشار و حجم مشخص روی سطح مورد نظر پاشیده می‌شود. در روش قدیمی ترکیب سیمان و سنگدانه‌ها از یک نازل و آب با استفاده از یک نازل دیگر روی سطح پاشیده می‌شود. این روش با گرد و غبار زیادی همراه است که می‌تواند برای نیروهای انسانی حاضر در محل پروژه خطرناک باشد.
روش بهتر که معمولا در بسیاری از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاتکریت تر است. در این روش، بتن به‌صورت آماده از طریق یک نازل روی سطح مورد نظر پاشیده می‌شود. با روش شاتکریت تر نه‌تنها گرد و غبار کاهش پیدا می‌کند؛ بلکه می‌توان بتن‌ریزی را با ضخامت بیشتری انجام داد.
۴. بتن ریزی با دکل (هوایی)
برای بتن ریزی ستون‌ها و سقف‌ها در طبقات فوقانی ساختمان‌ها می‌توان از پمپ‌های دکلی استفاده کرد. در بین روش‌های بتن ریزی، استفاده از پمپ دکلی، ساده‌ترین روش برای اجرای بتن در ارتفاع است. پمپ دکلی روی سطح زمین قرار می‌گیرد و از یک سو به میکسر حاوی بتن متصل می‌شود. سپس بتن را با حجم و فشار مشخصی پمپاژ می‌کند. به‌راحتی می‌توان عملیات اختلاط بتن را در محل پروژه در میکسرها انجام داد. ضمن اینکه حرکت چرخشی میکسرها مانع از خشک شدن یا گرفتن بتن می‌شود.
لوله‌هایی با استفاده از بازوهای مکانیکی تاشو، بتن را به محل مد نظر در پروژه انتقال می‌دهند. به‌این ترتیب عملیات بتن ریزی در ارتفاع به‌راحتی هرچه تمام‌تر انجام می‌شود. بازوهای مکانیکی معمولا روی تریلر قرار می‌گیرند. و با استفاده از نیروی هیدرولیک باز و بسته می‌شوند.
۵. بتن ریزی با پمپ زمینی
در بین انواع بتن ریزی، سریع‌ترین روش استفاده از پمپ زمینی است. این پمپ‌ها معمولا با استفاده از موتور دیزلی یا الکتریکی کار می‌کنند. پمپ‌ها در ابعاد و اندازه مختلفی ساخته می‌شوند و به‌همین دلیل ظرفیت پمپاژ آن‌ها نیز متغیر است. معمولا قوی‌ترین پمپ‌های زمینی می‌توانند بتن را به‌صورت عمودی تا ارتفاع ۷۰ متر و به‌صورت افقی تا ۳۵۰ متر پرتاب کنند. در استفاده از پمپ‌های زمینی، نقش نیروی انسانی برای بتن‌ریزی به حداقل مقدار ممکن کاهش پیدا می‌کند. برای تنظیم محل دقیق بتن‌ریزی نیز از لوله‌هایی را با استفاده از اتصالات به دهانه خروجی پمپ متصل می‌کنند.
۶. بتن ریزی با ماله پروانه‌ای
ماله پروانه‌ای یک تجهیز مکانیکی است که برای صاف کردن بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا زمانی که قصد کف سازی در پروژه‌ها را دارند، به‌سراغ ماله پروانه‌ای می‌روند. در این روش بتن روی سطح مورد نظر ریخته شده و سپس با حرکت دادن ماله پروانه‌ای روی آن، در اثر تماس تیغه‌های ماله سطح بتن صاف می‌شود. با انجام این فرآیند در نهایت به یک سطح صاف و تراز در محل پروژه دست پیدا می‌کنید.
۷. بتن ریزی با تسمه نقاله
تسمه نقاله یکی از تجهیزات مکانیکی کاربردی در صنعت است. شما می‌توانید از تسمه نقاله نیز برای بتن‌ریزی در پروژه‌های عمرانی استفاده کنید. همان‌طور که می‌دانید، تسمه نقاله حالتی شبیه به ریل دارد. یک صفحه فلزی یا پلاستیکی روی در یک مسیر مشخصی با استفاده از نیروی موتور الکتریکی، حرکت می‌کند. سپس با چرخش به نقطه شروع حرکت بازگشته و این مسیر را تکرار می‌کند.
بتن با سرعت یکنواخت در نقطه ابتدای حرکت روی تسمه نقاله قرار می‌گیرد. سپس حرکت کرده و در انتهای مسیر تخلیه می‌شود. معمولا سرعت حرکت صفحه تسمه نقاله نیز بین ۹۰ تا ۲۳۰ متر بر دقیقه متغیر است. ممکن است ساختار بتن روی سطح تسمه نقاله‌های طولانی، دچار جداشدگی شود. این موضوع باعث می‌شود که کیفیت بتن افت پیدا کند. برای جلوگیری از بروز این مشکل، باید در دهانه خروجی تسمه نقاله از قیف استفاده شود.
۸. بتن ریزی با باکت (جرثقیل سطلی)
یکی دیگر از روش‌های بتن‌ریزی که برای اجرای پی ساختمان‌ها یا شمع‌ها کاربرد دارند، استفاده از محفظه‌های فلزی به نام باکت است. باکت‌ها در ابعاد و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند. این محفظه‌ها از یک طرف به جرثقیل وصل می‌شند. بتن به‌صورت آماده درون باکت‌ها ریخته می‌شود. در انتهای دهانه خروجی باکت، معمولا از یک ناوه با شیب حدود ۶۰ درصد استفاده می‌شود تا بتن ریزی با دقت بیشتری انجام شود.
معمولا دهانه خروجی باکت باید بزرگ‌تر از ۳.۱ برابر طول آن باشد. بتن در خروجی از دهانه باکت باید به‌صورت عمودی خارج شود. نکته مهم دیگر است که سرعت بتن ریزی از باکت باید یکنواخت باشد تا انتقال بتن به‌درستی در قالب صورت بگیرد. با استفاده از این روش، میزان دخالت مستقیم نیروی انسانی در فرآیند بتن ریزی تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.
۹. بتن ریزی با لوله ترمی (بتن ریزی زیر آب)
انواع بتن ریزی که تا اینجا معرفی کردیم، برای بتن‌ریزی در زیر آب مناسب نیستند. برای احداث سازه‌های دریایی زیر آب، باید از روش‌های اختصاصی بتن‌ریزی زیر آب استفاده کنید. در بین روش‌های گوناگون موجود، معروف‌ترین و پرکاربردترین گزینه، استفاده از لوله ترمی است. ترمی، نوعی لوله با قطر ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر است که یک سر آن داخل آب و سر دیگر آن بیرون از آب قرار می‌گیرد. یک قیف در سر بیرون از آب تعیه می‌شود تا بتن به‌راحتی داخلی لوله وارد شود.
اهمیت عمود بود لوله نسبت به سطح بتن ریزی بسیار بالاست. مراحل اولیه بتن‌ریزی زیر آب باید با نهایت دقت انجام شود تا کیفیت بتن در اثر تماس با آب کاهش پیدا نکند. معمولا پس از بتن‌ریزی نیز نیاز به آب بندی وجود دارد. برای این منظور غواصان، کیسه‌های شن و ماسه را به کف آب منتقل کرده و عملیات آب بندی را انجام می‌دهند.
کلام پایانی
در این مطلب به بررسی انواع روش‌های بتن ریزی پرداختیم. همان طور که مشاهده کردید، انواع بتن ریزی برای اهداف خاصی در نظر گرفته می‌شوند. برای انتخاب هر یک از این روش‌ها لازم است که حتما شرایط پروژه را در نظر بگیرید. طبیعی است که استفاده از برخی از این روش‌ها نیاز به صرف هزینه زیادی دارد. به‌همین دلیل بکارگیری آن‌ها در برخی از پروژه‌ها توجیه اقتصادی ندارد. معمولا تجربه نقش کلیدی در انتخاب روش مناسب بتن‌ریزی در پروژه‌های گوناگون دارد. به نظر شما کارآمدترین روش بتن ریزی کدامیک از موارد فوق است؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
